انواع مالیات در ایران
در صورتی که شما به این موارد آگاه باشید می توانید مالیات کمتری به صورت کاملا قانونی پرداخت کنید، و متأسفانه مودیان تصور می کنند که وقتی بخواهیم مبلغ مالیات را کم کنیم باید کتمان کنیم یا تخلفی انجام دهیم اما اصلا اینطور نیست و اگر شما قانون را بلد باشید می توانید مالیات را کم کنید و در این مقاله به شما یاد می دهیم که چگونه مالیات کمتری پرداخت کنید.
مالیات های مستقیم و غیر مستقیم
تمامی پرداخت های ما به عنوان مالیات شامل مالیات های مستقیم و مالیات های غیر متسقیم می شود.
مالیات های مستقیم:
مالیات های متسقیم شامل مالیات هایی است که مستقیما از فرد گرفته می شود یا به ازای درآمدی که داشته باید پرداخت کند که در ادامه به آنها می پردازیم.
مالیات بر دارایی
هر فردی در ایران باشد باید مالیات بر دارایی خود را پرداخت کند. این دارایی ها ممکن است زمین، ساختمان یا هر چیز دیگری باشد. مالیات بر دارایی یکی از پایه های مالیاتی قانون مالیات های مستقیم می باشد.
مالیات بر درآمد
مالیات بر درآمد به هر میزانی که باشد شما باید پرداخت کنید البته نگران نباشید معافیت هایی هم وجود دارد اما بدانید که یکی از پایه های مالیاتی، مالیات بر درآمد است یعنی وقتی شما از کسب و کار خود سودی عایدتان می شود باید مالیات آن را به دولت پرداخت کنید.
برای مثال :
فردی که از کسب و کار خود در پایان سال ۵۰ میلیون تومان درآمد خالص داشته است را محاسبه کنید :
۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ * ۱۵% = ۷٫۵۰۰٫۰۰۰ تومان
یعنی مالیاتی که باید پرداخت کند ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به ازای درآمد ۵۰ میلیون تومانی است. البته معافیت هایی هم دارد که در اینجا ما آن را محاسبه نکردیم.
مالیات بر درآمد حقوق
پرداخت مالیات حقوق یک مالیات تکلیفی برای کارفرما می باشد برای اینکه مالیات کمتری بدهیم یعنی اینکه کارفرما موظف است میزان مالیات را از مبلغ نهایی حقوق شخص کسر کند و سپس به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند. برای مالیات حقوق در سال ۹۸ معافیتی در نظر گرفته شده است که این مبلغ ۲ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان ماهیانه است یعنی در صورتی که فرد بیشتر از این مبلغ حقوقش باشد باید طبق جدول ماده ۸۴ قانون مالیات های مستقیم مالیات را محاسبه و کسر کند و در نهایت به دولت پرداخت کند.
مالیات بر درآمد مشاغل
در صورتیکه شما جزء مشاغل هستید نرخ مالیاتی برای شما در نظر گرفته شده است که باید طبق آن مالیات خود را به دولت پرداخت کنید. برای فهم بیشتر یک مثال میزنم:
فردی که در سال ۱۲۰ میلیون تومان درآمد خالص یا سود داشته است مالیاتش طبق جدول زیر محاسبه می شود:
مبلغ از (ریال) تا نرخ مالیات
۰ ۵۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ۱۵%
۵۰۰٫۰۰۰٫۰۰۱ ۱٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ۲۰%
۱٫۰۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ و مازاد آن ۲۵%
خوب بعد از این یک نرخ مالیاتی هم برای مشاغل در نظر گرفته شده است که در سال ۹۸ میزان ۲۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است. یعنی تا بلغ ۲۵٫۸۰۰٫۰۰۰ تومان مشاغل از مالیات معاف هستند و مازاد آن را باید مالیات بدهند.
یعنی مالیات این شخص اینگونه محاسبه می شود:
تا مبلغ ۲۵۸٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال معاف از مالیات
۵۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ – ۲۵۸٫۰۰۰٫۰۰۰ = ۲۴۲٫۰۰۰٫۰۰۰
۲۴۲٫۰۰۰٫۰۰۰ * ۱۵% = ۳۶٫۳۰۰٫۰۰۰ ریال
۵۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ * ۲۰% = ۱۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال
۲۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ * ۲۵% = ۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال
در نهایت مجموع اعداد ۳۶٫۳۰۰٫۳۰۰ و ۱۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ و ۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ می شود ۱۸۶٫۳۰۰٫۰۰۰ ریال
یعنی فرد باید ۱۸۶٫۳۰۰٫۰۰۰ ریال مالیات پرداخت کند.
مالیات بر درآمد اتفاقی
در صورتیکه شخصی یک مالی را به صورت اتفاقی بدست آورد مشمول مالیات می شود. مثال ممکن است یک جایزه از طرف بانک باشد یا ملکی که به عنوان هدیه دریافت می کند یا در قرعه کشی شرکت می کند و برنده می شود و… در تمام این موارد شخص باید مالیات آن را پرداخت کند که در صورتیکه شخص حقیقی باشد طبق نرخ های جدول مشاغل پرداخت می شود و در صورتی که شخص حقوقی باشد میزان مالی که به‌صورت اتفاقی بدست آورده باشد ضربدر ۲۵% می شود.
مالیات بر درآمد املاک
مالیات املاک شامل چهار قسمت می باشد:
- مالیات بر اجاره املاک
- مالیات بر نقل و انتقال املاک
- مالیات بر سرقفلی املاک
- مالیات بر واحدهای خالی (ماده ۵۴ مکرر)
هر کدام از این موارد احکام خاصی دارند ولی برای اینکه مالیات کمتری بدهیم باید این محاسبات را بلد باشیم. مثلا برای مالیات نقل و انتقال ملک در صورتیکه ملک مسکونی باشد باید مبلغ ۵% به عنوان مالیات نقل و انتقال از ارزش معاملاتی را به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنید. و در صورتیکه ملک اداری یا تجاری باشد باید علاوه بر ۵% مالیات مبلغ ۲% هم به عنوان سرقفلی پرداخت شود یعنی مجموعا ۷% مالیات پرداخت شود. برای اطلاعات بیشتر و خواندن کامل تفسیر قانون مالیات توصیه می شود کتاب قانون مالیات را قورت بده را مشاهده کنید تا بتوانید با اشراف بیشتر به قوانین مالیاتی، مالیات کمتری پرداخت کنید.
مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
اشخاص حقوقی یا شرکت ها نیز باید مالیات خود را طبق ماده ۱۰۵ قانون مالیات های مستقیم محاسبه کنند و به سازمان امور مالیاتی تسلیم کنند. ماده ۱۰۵ گفته که نرخ مالیات بر درآمد شرکت ها ۲۵% از کل درامدشان هست. یعنی از مبلغ فروش شما باید تمام هزینه ها و استهلاکات را کم کنید و مبلغی که برای شما می ماند را ضربدر ۲۵% کنید. برای مثال :
جمع کل فروش : ۱۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰
هزینه ها و استهلاکات : ۶۰٫۰۰۰٫۰۰۰
مانده ۴۰ میلیون تومان
در اصل سود شما این ۴۰ میلیون تومان محسوب می شود و باید ضربدر نرخی شود که اعلام کردیم و هر چه شد مبلغ مالیات شما می شود.چگونه مالیات کمتری پرداخت کنید.
مالیات های غیر مستقیم:
مالیات های غیر مستقیم مالیات هایی هستند که به صورت غیر مستقیم از شخص گرفته می شوند یا به عبارت دیگر این نوع مالیات ها از مصرف کننده نهایی گرفته می شود. نمونه ای از این مالیات ها به شرح زیر می باشد:
- حقوق و عوارض گمرکی
- مالیات بر مصرف
- مالیات بر ارزش افزوده
چگونگی دریافت مالیات
در ایران از سود خالص هر شخص یا شرکت مالیات گرفته می شود و در صورتیکه که فرد دچار زیان شده باشد نیاز به پرداخت مالیات نیست و برای پرداخت مالیات شما باید سود خالص کسب کرده باشید یعنی میزان فروش و خدمات خود را محاسبه کنید و تمامی هزینه ها و استهلاکات را از فروش کسر کنید تا میزان سود خالص شما مشخص شود و از آن طبق نرخ هایی که گفته شد مالیات را محاسبه و نهایتا به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنید.
نحوه محاسبه سود خالص بر اساس اسناد و مدارکی است که شما به سازمان امور مالیاتی ارائه می دهید پس دقت کنید که تمامی هزینه های خود را ارائه کنید.
چگونه مالیات کمتری پرداخت کنیم؟
هزینه های قابل قبول در مالیات
یکسری هزینه ها هستند که سازمان امور مالیاتی آنها را قبول می کند و در ماده ۱۴۸ مفصلا به آنها اشاره کرده است. شما باید تمام هزینه هایی که انجام می دهید را به درستی ثبت کنید تا از میزان سود شما کاسته شود و در نهایتا مالیات کمتری پرداخت کنید.
استهلاک
استهلاکات از دیگر مواردی هستند که در کسب و کارها میبینم محاسبه نمی شود. یعنی از دارایی ها جدول استهلاک تهیه نمی شود تا از سود واقعی شما کاسته شود. مبلغ استهلاک مبلغ قابل توجهی می شود که قانون این گزینه را برای مودی در نظر گرفته است.
هزینه ها
تمامی فاکتورهای مربوط به هزینه ها را نگهداری و ثبت نمایید، حتی فاکتور های مربوط به هزینه های ناچیز را هم ثبت نمایید. تمامی این فاکتور ها افزون بر فاکتور های ریز و ناچیز در زمان طولانی تبدیل به مبلغ قابل ملاحظه ای می شود که در میزان مالیات تعیین شده شما تاثیر گذار خواهد بود.
هزینه های خیریه
پرداخت هایی که به خیریه ها می شود یک تیر و دو نشان است یعنی شما هم کار خیر انجام داده اید هم میزان سود خود را کمتر کرده اید. برای مثال شما در نظر بگیرید که می خواهید مالیات کمتری پرداخت کنید در این صورت شما مبلغ ۲ میلیون تومان را به موسسات خیریه پرداخت می کنید و به سازمان امور مالیاتی هنگام رسیدگی اعلام می کنید تا این مبلغ را به عنوان هزینه های قابل قبول شما تلقی کند و از ماخذ مالیاتی کسر گردد.
معافیت ها
در قانون خیلی از جاها معافیت هایی را برای مشاغل یا شرکت ها در نظر گرفته است که می توانید به خوبی از آنها استفاده کنید. مثلا در ماده ۱۳۲ آمده که شرکت هایی که در مناطق کمتر توسعه یافته هستند تا ۵ سال از معافیت مالیاتی برخوردارند. از اینگونه معافیت ها و امتیازات در قانون زیاد دیده می شود.
بخشنامه های جدید
یکی دیگر از موارد خیلی خوب برای کاهش مالیات گوش به زنگ بودن از بخشنامه های جدید است. خیلی از وقتها سازمان امور مالیاتی بخشنامه ای ارائه می کند که طبق آن شما مشمول یکسری بخشودگی ها و معافیت هایی می شود و در صورتی که از آن اطلاع نداشته باشید این امتیاز را از دست می دهید.